Pandemi haline gelen Corona Virüs salgını nedeniyle ekonomik anlamda alınan tedbirler kapsamında kısa çalışma ödeneği ile ilgili birtakım düzenlemeler yapılmıştır. 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununda kısa çalışma ödeneği ile ilgili bazı değişiklikler yapılmış ve ödenek şartları esnetilmiştir. Peki kısa çalışma ödeneği nedir ve kimlere, nasıl ödeme yapılır ?
Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?
4447 Sayılı Kanunun Ek 2. Maddesine göre genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilir. Buna göre bir işyerinde kısa çalışma yapılabilmesi için işyerindeki çalışma süresinin işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az 1/3 oranında azaltılmış olması veya işyerindeki faaliyetin süreklilik koşulu aranmaksızın en az 4 hafta süreyle tamamen veya kısmen durdurulmuş olması gerekmektedir.
Kanun hangi hallerde kısa çalışma yapılabileceğini tahdidi olarak belirlemiştir ve bu hallerin dışında başka bir sebebe dayanılarak kısa çalışma yapılması mümkün değildir. Bu haller; genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerdir. Ülkemizi etkisi altına alan COVID-19 hastalığı kanun bakımından zorlayıcı sebeptir ve bu sebebe dayanılarak kısa çalışma yapılabilir. Zorlayıcı sebeplerle işyerinde faaliyetlerin durdurulması durumunda işverenin işçiye 1 haftalık yarım ücret vermesi gerekmektedir. Bir hafta sonrasında işverenin çalışmayan işçiye ücret ödeme zorunluluğu bulunmamaktadır. Kanunda belirtilen şartları sağlayan işçilere söz konusu çalışılmayan süreler boyunca kısa çalışma ödeneği verilmektedir. Kısa çalışma döneminde işçilere kısa çalışma ödeneği ve Genel Sağlık Sigortası Primleri ödenmektedir.
Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanma Koşulları
İşçilerin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için işverenin genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde İŞKUR’a başvuruda bulunması ve İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işyerinin bu durumlardan etkilendiğinin tespit edilmesi gerekmektedir. Ayrıca işyerinde kısa çalışmanın uygulandığı dönemde 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde yer alan sebepler dışında bir gerekçeyle işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekmektedir.
Hangi İşçiler Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanabilirler ?
Son yapılan değişikliklerle birlikte kısa çalışma ödeneği şartları işçi lehine değiştirilmiştir. Buna göre kısa çalışmaya tabii tutulan işçinin son 60 gün hizmet akdine tabi olmak kaydıyla son 3 yıl içinde 450 gün prim ödemiş olması gerekmektedir. Prim ve gün sayısını sağlayamayan işçilere ise kısa çalışma süresini geçmemek üzere son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süre kadar verilir. İşverenin kısa çalışma başvurusunun iş müfettişlerince yapılacak değerlendirme neticesinde kabul edilmesi halinde bu şartları sağlayan ve kısa çalışmaya katılacaklar listesinde adı bulunan işçiler kısa çalışma ödeneğinden faydalanacaklardır. Kısa çalışma listesinde adı bulunmayan işçiler kısa çalışma ödeneği alamayacaklardır. COVID-19 nedeniyle kısa çalışma talebinde bulunacak işverenler, buna ilişkin kanıtlarla birlikte kısa çalışma talep formu ile kısa çalışmaya katılacak işçilerin listesini bağlı bulundukları İŞKUR biriminin elektronik posta adresine elektronik posta göndererek başvuru yapabilirler. Detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Kısa Çalışma Ödeneği Miktarı ve Süresi
Sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez. Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için, işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde ödenir. Ödemeler PTT Bank aracılığı ile yapılmaktadır. Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden, işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işçiden tahsil edilir.
İşverenin kısa çalışma uygulaması devam ederken işyeri faaliyetlerine başlamaya karar vermesi halinde durumu İŞKUR birimine ve işçilere 6 iş günü öncesinde yazılı olarak bildirmesi zorunludur. Geç bildirme nedeniyle fazla ödenen ödeneklerden yasal faizi ile birlikte işveren sorumludur.
Kısa Çalışma Ödeneğinin Kesilmesi
Ödeneği alan işçilerin başka bir işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silâh altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir. Kısa çalışma yapan işveren, işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi halinde ibraz etmek zorundadır.
Kaynak; İŞKUR
Avukat hanım teşekkür ederim çok açıklayıcı olmuş