Evlat Edinme Şartları ve Evlat Edinme Davası

Evlat edinme, durumu evlat edinmeye müsait olan aile ile evlat edinmeye uygun bireyin hukuki açıdan çocuk ebeveyn ilişkisinin kurulması demektir. Evlat edinmek için belirli koşullar ve şartlar geçerlidir. Bu şartların karşılanması evlat edinmek için önemli bir adım olmaktadır.

Çünkü, anne olmak için illaki çocuk doğurmak şart değildir. Bir çocuğu koruyan, onun bakımını üstlenen, seven ve kabul eden insanlar da anne-baba oluyor. Bir çocuğu karnında değil yüreğinde büyütenler de annedir. Bir çocuğa biyolojik olarak can vermeyen ama ona emek harcayıp sevgisini verenler de babadır. Çünkü bir çocuğu büyütmek için çalışanlar ve o çocuğu topluma kazandıranlar anne-babadır. (*)

Evlat Edinme Şartları

• Evlat edinmeyi gerçekleştirecek çiftlerin en az 5 yıldan beri evli olmaları ve iki bireyin de 30 yaşını doldurması gerekir.
• Ailenin, evlat alınan küçükten en az 18 yaş büyük olması şarttır.
• Çocuğun en az bir yıl süreyle evlat edinen aile tarafından ihtiyaçlarının karşılanması gerekir.
• Evlat edinmede her zaman çocuğun faydası esası güdülmektedir.
• Ayırt etme yetisine sahip olan çocuğun her zaman fikri alınır.
• Biyolojik anne ve babanın devlete emanet ettiği çocuk için evlat edinmek isteyen aile rıza alır.
• Çocuk vesayet altında ise bu vesayeti kaldırmak için izin istenecektir.
• Evlat edinecek ailelerden iki bireyin de en az ilkokul mezunu olması temel evlat edinme şartlarıdır.

Evlat Edinmek İçin Nereye Başvuru Yapılır?

Öncelerden dava yöntemi ile evlat edinen aileler Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ‘na dava açıyorlardı. Bu davada davalı sıfatı yer almamakla birlikte evlat edinme süreci başlıyordu. Günümüzde evlat edinmek için başvuru yapacak olan ailelerin aşağıdaki işlemleri uygulaması gerekmektedir.

Evlat edinmek üzere başvurmak isteyenler;

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için yerleşim yerindeki Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne,
• Yurt dışında ikamet eden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ile yabancı ülke vatandaşları, kabul eden devletin merkezi makamına,
• Türkiye’de bir yıldan fazla süreyle oturma izni almış yabancı ülke vatandaşları, merkezi makama gönderilmek üzere bulundukları yerin Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne başvuruda bulunurlar.

Evlat Edinme ve Koruyucu Aile Arasındaki Farklar

Durumu evlat edinmeye uygun olan çocuk ile evlat edinme için başvuran ailenin hukuksal açıdan bağlanmasına evlat edinme denir. Bu süreçte çocuğun tüm eğitim, bakım ve yetişme sorumluluğu evlat edinen aileye aittir. Diğer bir husustan bahsedecek olursak o da koruyucu ailedir.

Böylelikle koruyucu aile olarak evlat sahiplenen bireyler devletin belirli esaslarla tanımladığı bakım, yetişme ve eğitim sorumluluğunu alırlar. İkisi arasındaki tek fark velayet üzerinedir. Velayet biyolojik annedeyken yukarıda bahsettiğimiz gibi çocuğun tüm ihtiyaçlarının koruyucu ailesi tarafından karşılanması sonucu ortaya çıkan sahiplenme türünden biridir.

Evlat Edinme İle Çocuğun Kazandığı Haklar

• Evlat edinilen çocuklar yasalar karşısında çiftlerin biyolojik çocuklarıyla aynı haklara sahip olurlar.
• Anne ve babaya olan haklar yükümlülükler evlat edindikten sonra bu bireylere aktarılmaktadır.
• Evlat edinilen kişiler evlat edinen ailenin mirasçısı olur. Ayrıca evlat edinenin soyadını alır. Evlat edinen aile dilersen evlat edindiği küçüğe yeni bir isim verebilir.
• Ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüğün nüfus kaydında evlat edinen anne ve babanın ismi yazabilir.
• Özellikle evlat edinmede geçerli olan kayıt belge ve bilgiler mahkeme kararı olmadıkça ve evlat alınan birey istemedikçe hiçbir şekilde açıklanmaz.
• Evlat edinilen kişi zaman içerisinde biyolojik ailesini araştırmak isteyebilir. Bu durumda evlat edinmenin gerçekleştiği ilin mahkemesine ya da Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü ‘ne müracaat edebilir. Aksi durumlarda Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü ‘ne başvuru ile gerekli araştırmaların yapılması yönünde talep oluşturulur.

Evlatlık olarak alınan bir çocuk 1. derece alt soylar kategorisinde bulunmaktadır. Ailenin normal çocukları ile birlikte miras hakkına -eksiksiz- sahiptir. Çünkü evlatlık olarak alınan küçük, ailenin yasal mirasçısıdır. Fakat evlatlık alınan küçük biyolojik ailesindeki miras hakkını saklı tutmaktadır. Yani zaman içerisinde biyolojik ailesinin edindiği mal ve mülkten miras hakkı devam eder.

Yalnız evlatlık olarak alınan küçüğün biyolojik ailesinden alacağım miras hakkı evlatlık alan aile için geçerli değildir. Bu nedenle evlatlık alan aile biyolojik ailenin çocuk üzerinden miras hakkında hak iddia edemez.